Fahrettin Paşa
Kimdir? Fahreddin Paşa:
Asıl adı Ömer Fahrettin Türkkan’dır. 4 Şubat 1868, Rusçuk’da doğdu. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşından (93 Harbi) sonra İstanbul’a yerleşen bir aileye mensuptur. Harp Okulunu birincilikle bitirdikten sonra Kurmaylık Eğitimini tamamlayarak. 1891 yılında Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle göreve başladı. 1908’e kadar merkezi Erzincan’da bulunan 4. Kolordu’da görev yaptı. Balkan Savaşı’nda Çatalca savunmasında ve Edirne’nin geri alınışı’nda görev aldı.
I.Dünya Savaşı’nda 4. Ordu Komutanlığına bağlı 12. Kolordu Komutanlığı’na atandı. Bu vazifede iken Musul ve havalisinde başarılı hizmetler yürüttü. 1915’te 4. Kolordu Komutanlığı Vekilliğine tayin edilen Fahrettin Paşa bölgedeki Ermeni isyanları ile uğraştı.
1916 yılında 4.Ordu komutanı Cemal Paşa tarafından Medine’deki Hicaz Kuvve-i Seferiyesi komutanlığına atandı. İngilizlerin desteğinde isyana girişen Şerif Hüseyin ordusuna karşı, kendi deyimiyle “son ere, son mermiye ve de son damla kana dek…” mücadeleye devam kararı alarak kısıtlı imkânlarla yaptığı 2 yıl 7 ay süren Medine Müdafaası sonrası, İstanbul ile bağlantının kesilmesi, erzak ve ilaç sıkıntısının dayanılmaz hale gelmesi üzerine 7 Ocak 1919’da Medine’yi teslim etmek zorunda kaldı. “Medîne Müdâfii”, “Türk Kaplanı”, “Çöl Kaplanı”, “Medine Kahramanı” lakaplarıyla anıldı.
Ayrıca değişik zamanlarda Osmanlı Padişahları tarafından İstanbul’dan peygamberimizin kabrine gönderilmiş olan hediyeler ile kutsal emanetleri Vehhabi ve İngiliz tehlikesinden korumak için İstanbul’a Tren ile göndermiştir. Bugün bir kısmı Topkapı Sarayı’nın Hazine ve Kutsal Emanetler Dairesi’nde sergilenen bu eşyayı İstanbul’a getirmeyip de Medine’de bıraksa idi büyük ihtimalle Londra daki British Museum’da gergileniyor olacaktı!
Medine’nin tesliminden sonra savaş esiri olarak önce 27 Ocak 1919 tarihinde Mısır’a, 5 Ağustos 1919 tarihinde Malta’ya sürgün edildi. İtilaf Devletleri tarafından İstanbul’da kurulan Divan-ı Harbi adı verilen Nemrut Mustafa Paşa başkanlığındaki mahkemece ölüme mahkûm edildi.
Ancak Ankara Hükümeti’nin gayretleriyle 8 Nisan 1921 tarihinde Malta’dan kurtulduktan sonra Eylül 1921 tarihinde Milli Mücadeleye katılmak üzere Ankara’ya geldi. Başkomutan Mustafa Kemal Paşa tarafından Güney Cephesi’nde Fransız Ordusu’na karşı savaşan Türk kuvvetlerini birleştirmekle görevlendirildi.
Fransızlarla Ankara Antlaşması’nın imzalanmasıyla güneyde savaş sona erince 9 Kasım 1921 tarihinde TBMM tarafında Türkiye’yi ilk tanıyan Afganistan’a Kabil Büyükelçiliği’ne atandı.
1936 yılında Ferik korgeneral rütbesi ile ordudan emekli oldu. Fahrettin Paşa fotoğraf mereaklısıdır 17 yaşından beri fotoğraf çeker 100 yıllık Medine fotoğraf arşivi vardır. 22 Kasım 1948 (80) tarihinde bir tren yolculuğu sırasında Eskişehir yakınlarında kalp krizi geçirerek vefat etti. Vasiyeti üzerine Aşiyan Mezarlığına defnedildi..
Ömer Fahrettin TÜTKKAN Paşayı Rahmetle anıyoruz.
Ruhu şad olsun. Makamı cennet olsun.
Ali ERDOĞAN
